Układy zbiorowe

Układ zbiorowy to porozumienie pomiędzy dwoma stronami dotyczące warunków pracy, obowiązujących w odniesieniu do pracowników przedsiębiorstwa lub branży. W Danii nie ma obowiązku zawierania układów zbiorowych, zarówno w odniesieniu do przedsiębiorstw duńskich jak i zagranicznych.

Stroną układu zbiorowego po stronie pracowników jest związek zawodowy lub zrzeszenie pracowników a po stronie pracodawcy dany pracodawca, przedsiębiorstwo lub organizacja pracodawców.

Układ zbiorowy obejmuje wiele ustaleń dotyczących warunków i ram w sferze praw pracodawcy oraz uprawnień i obowiązków pracowników. Układy zbiorowe mogą obejmować zasady dotyczące czasu pracy i miejsca pracy, wynagrodzeń, płacy za ewentualne nadgodziny, urlopów, emerytur i innych warunków pracy. Mogą także regulować zasady dotyczące środowiska pracy oraz rozwiązywania sporów. Porozumienia pracy mogą też obejmować szereg załączników oraz porozumień dodatkowych. Porozumienie obejmuje indywidualne zasady jak i zasady przewidziane duńskim prawem.

Do porozumienia może zostać dołączony zestaw dodatkowych zasad, w tym ustalonych indywidualnie, takich jak tzw. Umowa ramowa pomiędzy DA i LO.

Możliwość zawarcia porozumienia zbiorowego

Przedsiębiorstwa zagraniczne powinny liczyć się z tym, iż duńskie związki zawodowe zwrócą się do nich w celu zawarcia porozumienia dotyczącego ich pracowników oddelegowanych do pracy w Danii. Przedsiębiorstwa mogą same zdecydować o tym, czy pragną wynegocjować układ zbiorowy ze związkiem zawodowym. Mogą także przyłączyć się do organizacji pracodawców, która będzie negocjowała w ich imieniu ze związkiem zawodowym.

Akcje protestacyjne organizowane przez związki zawodowe

W Danii obowiązuje ogólna zasada, iż związkom zawodowym przysługuje prawo do podejmowania działań celem zawierania układów zbiorowych z pracodawcami i organizacjami pracodawców. Związki zawodowe mogą organizować szereg akcji protestacyjnych wobec pracodawcy w celu zawarcia porozumienia. Akcje te mogą także być skierowane przeciwko przedsiębiorstwom zagranicznym oddelegowujących pracowników do Danii.

Zasady dotyczące protestacyjnych akcji pracowniczych nie stanowią przepisów prawnych, bazują na wieloletniej praktyce w ramach duńskiego prawa pracy. W Danii istnieją zakrojone na szeroką skalę uprawnienia dotyczące konfliktów pracowniczych w tym konfliktów solidarnościowych. Konflikt solidarnościowy ma na celu wsparcie aktualnego konfliktu. Konflikt jest zgodny z prawem, wyłącznie jeśli zakres pracy, którego dotyczy negocjowane przez związek zawodowy porozumienie wchodzi w normalny zakres działalności danego związku zawodowego. Nie obowiązuje jednak wymóg prawny, aby członkowie związku zawodowego byli zatrudnieni w danym przedsiębiorstwie.

Duńskie organizacje zawodowe mogą inicjować konflikty ew celu wsparcia żądań odnośnie płacowych w ramach układu zbiorowego z przedsiębiorstwem zagranicznym, które oddelegowuje pracowników do Danii. Konflikt pracowniczy może mieć miejsce w przedsiębiorstwie, z którym ma zostać zawarty układ zbiorowy, jak i innych przedsiębiorstw (solidarnościowa akcja protestacjyna), które współpracują z tym przedsiębiorstwem. Konflikt pracowniczy wymaga wystosowania ostrzeżenia.

Duńskie związki zawodowe mogą prowadzić spór zbiorowy aby zawrzeć układ zbiorowy

Duńskie związki zawodowe wielokrotnie korzystały z możliwości wszczęcia konfliktu w celu zawarcia układów zbiorowych. Dotyczy to zarówno przedsiębiorstw duńskich, jak i zagranicznych. Jeśli chodzi o przedsiębiorstwa zagraniczne z prawa do wszczęcia konfliktu związki zawodowe korzystają głównie w branży budowlanej.

Przykład 1: Związek zawodowy zobowiązuje swoich członków do wszczęcia akcji solidarnościowej polegającej na tym, że nie zapewniają oni dostaw towarów, usług usuwania odpadów oraz nie wykonują prac na rzecz pracodawcy lub wykonawcy, z którym zawiązek zawodowy pragnie zawrzeć układ.

Przykład 2: Elektrycy uczestniczący w realizacji projektu w ramach akcji solidarnościowej odmawiają wykonywania pracy na rzez wykonawcy, ponieważ przedsiębiorstwo zagraniczne, które wykonuje pozostałe prace budowlane nie zawarło jeszcze układu zbiorowego. Jednocześnie wniesiono żądania wobec tego przedsiębiorstwa zagranicznego w ramach konfliktu głównego.

Protestacyjne akcje pracownicze, które związek zawodowy może zainicjować po wystosowaniu ostrzeżenia:

  • Strajk, w ramach którego związek zawodowy zobowiązuje swoich członków do zaprzestania pracy w objętym konfliktem przedsiębiorstwie
  • Blokadę, w ramach którego związek zawodowy zobowiązuje swoich członków do niepodejmowania pracy w objętym konfliktem przedsiębiorstwie
  • Solidarnościowa akcja protestacyjna, w ramach której dany związek zawodowy lub inne związki zawodowe należące do tego samego zrzeszenia wspiera konflikt poprzez zobowiązanie członków do strajku lub niewykonywania pracy na rzecz przedsiębiorstwa, bądź niewykonywania obowiązków, mających związek z działalnością przedsiębiorstwa, wobec którego skierowany jest konflikt główny.

Zasadniczo konflikt główny uznaje się za zgodny z prawem, jeśli związek zawodowy organizujący akcję protestacyjną ma uzasadnioną podstawę, aby wymagać zawarcia porozumienia. Oznacza to, że zakres pracy, którego dotyczy negocjowane przez związek zawodowy porozumienie wchodzi w normalny zakres działalności danego związku zawodowego.

Sąd pracy dokonuje także oceny na zasadzie proporcjonalności, w celu ustalenia, czy stosowane przez związek zawodowy środki są racjonalnie uzasadnione w odniesieniu do celów, które związek pragnie osiągnąć. 

Paragraf 6 duńskiej Ustawy o oddelegowywaniu pracowników przewiduje szereg wymogów, które muszą zostać spełnione, aby duńskie organizacje związkowe mogły wszcząć akcje protestacyjne wobec zagranicznych przedsiębiorstw, a także maksymalne ramy płacowe i zasady wynagradzania, które mogą stanowić przedmiot żądań w ramach układu.

Warunkiem wszczęcia konfliktu pracowniczego w celu zawarcia układu zbiorowego, jest wskazanie przez związek zawodowy ustaleń ramowych dotyczących układów w danej branży przed wszczęciem konfliktu obejmującego przedsiębiorstwo zagraniczne, mającego na celu zawarcie z nim układu zbiorowego. Dotyczy to ogólnokrajowych układów zbiorowych zawartych pomiędzy najbardziej reprezentatywnymi organizacjami pracowniczymi oraz organizacjami pracodawców w Danii.

§ 6a Umowy o oddelegowaniu pracowników do pracy zagranicą

Zastosowanie działań zbiorowych, wynagrodzenia, itp.
§ 6 a. W celu zapewnienia pracownikom oddelegowanym do pracy zagranicą płac na takim samym poziomie, na jakim duńscy pracodawcy są zobowiązani do zapłaty za wykonanie podobnych prac, możliwe jest użycie działań zbiorowych wobec zagranicznych zleceniodawców na takich samych zasadach, jak w przypadku duńskich pracodawców, w celu poparcia zawarcia układu zbiorowego, zob. jednak pkt. 2.

Pkt. 2. Warunkiem dla podjęcia działań zbiorowych, o których mowa w pkt. 1, jest wcześniejsze przedstawienie zagranicznemu zleceniodawcy postanowień tych układów zbiorowych, które zostały zawarte przez najbardziej reprezentatywnych przedstawicieli rynku pracy w Danii, i które obejmują cały obszar Danii. Umowy te muszą zawierać jasne i jednoznaczne zasady dotyczące płacy obowiązującej po zawarciu umowy zbiorowej.

Obowiązek wniesienia do Sądu Pracy wniosku o wydanie orzeczenia, czy żądania odnośnie układu są zgodne z prawem oraz zgodności z prawem strajku lub blokady spoczywa na danym przedsiębiorstwie zagranicznym.  Sąd Pracy wydaje te orzeczenia w trybie bezzwłocznym.

Sąd Pracy orzeka, czy przysługuje prawo do wszczęcia akcji solidarnościowej oraz w sprawie poszczególnych elementów żądań dotyczących układu zbiorowego, w tym odnośnie ram płacowych oraz np. urlopów i emerytur.

Przedsiębiorstwo, które ma zostać objęte akcją zapowiedzianą solidarnościową może uzyskać orzeczenie w sprawie wydane przez Sąd Pracy.

Przedsiębiorstwo może także zwrócić się do duńskiej organizacji pracodawców z wnioskiem o przyjęcie go do organizacji w charakterze członka, po czym będzie ono objęte układem lub układami dotyczącymi danej organizacji pracodawców oraz jej członków.

Układy zbiorowe w wybranych gałęziach przemysłu (2020-2023)

Układ zbiorowy dla branży usługowej (sprzątanie) (w jęz. duńskim)

Układ zbiorowy dla branży drzewnej i meblarskiej (w jęz. duńskim)

Układ zbiorowy dla branży hydraulicznej (w jęz. duńskim)

Układ zbiorowy pracy dla sektora budowlanego

Układ zbiorowy pracy dla sektora budowlano-montażowego

Układ zbiorowy pracy w przemyśle, pracownicy niewykwalifikowani (w jęz. duńskim)

Układ zbiorowy pracy w przemyśle, pracownicy wykwalifikowani (w jęz. duńskim)

Układ zbiorowy pracy w zakresie prac wykonywanych przez elektryków (w jęz. duńskim)

Układ zbiorowy pracy w zakresie prac wykonywanych przez malarzy (w jęz. duńskim)

Układ zbiorowy pracy w zakresie prac wykonywanych przez murarzy i pomocników murarskich

Czytaj więcej o głównych duńskich organizacjach

Dowiedz się więcej o duńskich zrzeszeniach

Dowiedz się więcej o duńskich zrzeszeniach, które mogą udzielić informacji na temat treści układów zbiorowych, w tym podstawowych kwestii takich jak m.in. płace.

Duńskie Zrzeszenie Pracodawców - Dansk Arbejdsgiverforening (DA)

Zrzeszenie 14 organizacji pracodawców prywatnych w branży przemysłowej, handlu, transportu, usług i budownictwa.
Telefon: +45 33 38 90 00
da@da.dk

 

Zrzeszenie związków zawodowych - Fagbevægelsens Hovedorganisation (FH)

branżowych Zrzeszenie wielu różnorakich związków zawodowych. Reprezentuje 1,4 mln członków z wielu branż.
Telefon: +45 35 24 60 00
fh@fho.dk

Masz pytania?

Kontakt do Departamentu zatrudnienia (Beskæftigelsesministeriet)
Godziny otwarcia
Poniedziałki - wtorki 8.30 - 16.00
Piątki 8.30 - 15.30

+45 72 20 50 00
bm@bm.dk